Түркістан облысындағы ауыл шаруашылығында қолданылатын жаңа технологиялар мен мемлекеттік қолдау нәтижесінде айтарлықтай өзгерістер мен жетістіктер байқалуда. Егіс алқаптарының ұлғаюы мен өнімділіктің артуы, әсіресе су үнемдеу технологияларының енгізілуі өңірдің ауыл шаруашылығын дамытуда үлкен рөл атқаруда. Бұл технологиялар тек өнімділікті арттырумен шектелмей, суды тиімді пайдалану арқылы экологиялық мәселелерді шешуге де көмектеседі. Мысалы, мақта мен күріштің су үнемдеу технологияларымен егілуі айтарлықтай нәтижелер беріп, өнімділік бірнеше есе артты. Бұл, өз кезегінде, ауыл шаруашылығының тұрақты дамуына серпін береді.
Түркістан облысында биыл ауыл шаруашылығы дақылдары 907 мың гектарға егілді. Соңғы 3 жылда тамшылатып суару және жаңбырлатып суару технологияларының енгізілуі есебінен егіс көлемі 43,4 мың гектарға ұлғайып отыр. Оның ішінде өткен жылмен салыстырғанда Отырар ауданында егіс көлемі 20,8 мың гектарға, Арыс қаласында 9,2 мың гектарға, Сарыағаш ауданында 6,5 мың гектарға, Бәйдібек ауданында 4,8 мың гектарға, Сауран ауданында 2,3 мың гектарға артты. Бұл туралы Түркістан облысы әкімі Нұралхан Көшеровтің төрағалығымен өткен аппарат мәжілісінде баяндалды.
Нұралхан Көшеров сала жұмысын жетілдіру бойынша жауаптыларға нақты тапсырмалар жүктеді.
– Цифрландыру әдістерін қолдана отырып, егіс егу және суғарудың кешенді жол картасын әзірлеу қажет. Облыс аумағындағы көктем және күз мезгілінде бекітілген меженің толық орындалуын қамтамасыз етіңіздер. Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың 2026-2029 жылдарға арналған арнайы жоспарын әзірлеп, бекітуді тапсырамын, – деді облыс басшысы.
Мәжілісте егін жинау науқанының қорытындысы туралы Түркістан облысы ауыл шаруашылығы басқарма басшысының орынбасары Әлібек Плалов есеп берді. Оның мәлімдеуінше, егіс құрылымы бойынша дәнді дақылдар 342 мың гектарға, майлы дақылдар 73 мың гектарға, көкөніс және картоп 55,9 мың гектарға, бақша дақылдары 62 мың гектарға, мал азықтық дақылдар 229,9 мың гектарға, мақта 144,5 мың гектарға егілді.
Өңірде дала жұмыстарына жанар-жағармай босату, кредиттік ресурстар, минералды тыңайтқыштар бөлу шаралары мерзімінде жүргізілді. Дала және жиын терім жұмыстарына 93,3 мың тонна жанар-жағармай бөлінді. Бұл – өткен жылмен салыстырғанда 2 есе артық. Көктемгі дала жұмыстарына бөлінген 55,3 мың тонна жанар-жағармай толық сатып алынып, 41,7 мың тоннасы босатылды. Күзгі дала жұмыстарына 38 мың тонна жанар-жағармай толық сатып алынып, бүгінде 12,4 мың тонна босатылды.
Мемлекет басшысының минералды тыңайтқыштарды ғылыми негізде енгізу жөніндегі тапсырмасына сәйкес, 781 мың гектар егіс алқабына 227,1 мың тонна минералды тыңайтқыштар енгізіліп, жоспар 120% орындалды. Жалпы 3 жылда егіс алқаптарына тыңайтыштар енгізу көлемі 2 есе артып отыр.
Дала жұмыстарын несиелендіру бойынша облыста «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ, «Оңтүстік» АИО» ЖШС, «Ырыс» МҚҰ» ЖШС жұмыс жүргізуде. 2025 жылдың 10 айына 2 329 жобаға 26,4 млрд. теңге қаржы бөлініп, өткен жылдан 1,6 есе артты. Қаржыландыру жұмыстары жалғасуда.
Ауыл шаруашылығы техникалар паркін жаңалау жұмыстары тұрақты жүргізілуде. Бүгінгі таңда қолданыста 25 мың техника бар. Тауар өндірушілер 1 531 жаңа техника сатып алды. Техникалар паркін жаңалау 8,8 пайызды құрады. Жыл соңына дейін 10 пайызға дейін жеткізу көзделген.
Мемлекеттік қолдаудың нәтижесінде ауыл шаруашылығы дақылдарын
жинау қалыпты деңгейде жүргізілуде. Биыл 695 мың тонна дәнді дақылдар, 54 мың тонна майлы дақылдар, 1,5 млн. тонна көкөніс, картоп, 1,7 млн. тонна бақша дақылдары, 5,2 млн. тонна малазықтық дақылдар және 428 мың тонна мақта жиналды. Мақта өнімі 1,4 есе, ал күріш 2,3 есе артты.
Осы жылы су үнемдеу технологияларын 27 мың гектарға енгізу жоспарланып, нақты 59 мың гектар алқапқа енгізілді. Оның ішінде, 54,6 мың гектар – тамшылатып суғару, 4,4 мың гектар – жаңбырлатып суғару технологиялары. Осылайша, су үнемдеу технологиялары ендірілген алқаптардың жалпы көлемі 114 мың гектарды құрады. Су үнемдеу технологияларының тиімділігі нақты тәжірибеде дәлелденіп отыр. Мәселен былтыр мақта дақылы жаңа технологиямен 1,9 мың гектарға егілсе, биыл 52,2 мың гектарға егіліп, өнімділік 2 есе артты. Дәстүрлі егісте гектарына 5,2 мың м3 ағын супайдаланса, жаңа технологиямен 2,6 мың м3 пайдаланады. Одан бөлек осы жылы күріш дақылы пилоттық түрде тамшылатып суғару технологиясымен егіліп, жоғарғы өнімділік көрсетіп отыр. Алғашқы кезеңде дәстүрлі егіспен өнімділік 3,4 тоннаны құраса, жаңа технологиямен гектарына 4-5 тоннаны құрады. Топырақ құнарлығын арттыра отырып кейінгі жылдары гектарына 6-7 тонна өнім алуға мүмкіндік бар.
Облыста ауыл шаруашылығына жаңа технологияларды ендіре отырып, өнімділікті арттыру бағытында жұмыстар тұрақты жалғасады.
Облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес, ауыл шаруашылығы саласында цифрландыруды дамытуға баса назар аударылуда. Егіс егу мен суғару процесінің тиімділігін арттыру үшін кешенді жол картасын әзірлеу жұмыстары басталды. Бұл шаралар ауыл шаруашылығында инновациялық әдістерді кеңінен қолдануға және өнімділікті арттыруға бағытталған. Әсіресе, тыңайтқыштар мен заманауи техника қолдану арқылы егіс жұмыстарын тиімді жүргізу мақсатында жұмыстар тұрақты түрде жүргізіліп, агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың нақты жоспарлары жасалуда.
Жалпы, Түркістан облысында ауыл шаруашылығын дамыту мен қолдау мақсатында көптеген шаралар қолға алынған. Соның ішінде жаңа техника паркін жаңарту мен қаржыландыру жұмыстары да жалғасуда. Бұл жұмыстар нәтижесінде ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігі артып, өңірдің ауыл шаруашылығына қосқан үлесі айтарлықтай жоғарылады. Мемлекеттік қолдау мен жаңа технологияларды енгізу арқылы облыс алдағы уақытта ауыл шаруашылығында тұрақты өсімді қамтамасыз етуге толықтай дайын.